Tło Świętokrzyskie

Świętokrzyskie

Artykuły

Przejdź na mapę

Na Świętokrzyskim Szlaku Zabytków Techniki

19.03.2017

Wyżyna Kielecka jest z jednej strony malowniczym regionem, pełnym ciekawych miejscowości i atrakcyjnych dla turystów zabytków. Nie brak tu i zabytkowych świątyń, i ważnych z przyrodniczego punktu widzenia miejsc. Jest jednocześnie tym regionem, który stanowi kolebkę polskiego przemysłu. Tu już ponad 2000 lat temu zaczęto wydobywać cenne kruszce. Tutaj też powstawały pierwsze, dość prymitywne jeszcze piece hutnicze. Dziś turyści mogą odwiedzać te miejsca, w których rodził się polski przemysł, zaś wędrówkę ułatwia im Świętokrzyski Szlak Zabytków Techniki.

Sama Wyżyna Kielecka jest miejscem wyjątkowo atrakcyjnym. To na jej terenie wznoszą się Góry Świętokrzyskie, tu można podziwiać zachowane fragmenty dawnej puszczy. Między nimi zaś ukrywają się najstarsze na ziemiach polskich zakłady przemysłowe, a raczej to, co po nich zostało. Wędrując tą liczącą sobie ponad 200 kilometrów trasą można ujrzeć tak ważne miejsca, jak Muzeum Starożytnego Hutnictwa w Nowej Słupi czy podziemną trasę turystyczną w Krzemionkach.

Szlak rozpoczyna się w miejscu bardzo dobrze znanym turystom. To Nowa Słupia, w której znajduje się Muzeum Starożytnego Hutnictwa. Można tu zobaczyć autentyczne pozostałości po dawnych piecach hutniczych oraz wziąć udział w ciekawej imprezie o nazwie „Dymarki Świętokrzyskie”. Wytop żelaza nie jest jedyną atrakcją, na jaką mogą liczyć zaglądający tu turyści. O życiu starożytnych mieszkańców Wyżyny Kieleckiej można zdobyć wiele cennych informacji podczas odbywającego się tu jarmarku archeologicznego.

Ważnym ośrodkiem przemysłowym na terenie Wyżyny Kieleckiej jest Ostrowiec Świętokrzyski. Już w początkach XIX wieku odkryto tu zasoby węgla brunatnego. W 1837 toku powstała tu zaś huta żelaza – najważniejszy zakład przemysłowy w całym Zagłębiu Staropolskim. Dziś w Ostrowcu Świętokrzyskim można poznać historię świętokrzyskiego hutnictwa, a to za sprawą miejscowego Muzeum Historyczno – Archeologicznego, które mieści się w dawnym pałacu Wielopolskich.
Szlak Techniki prowadzi dalej z Ostrowca do Krzemionek. Ta miejscowość jest doskonale znana z neolitycznych kopalni krzemienia pasiastego. Na tę zabytkową kopalnię składa się aż kilka tysięcy szybów, zaś dla turystów przygotowano tu dwie podziemne trasy turystyczne połączone sztolnią.

Warto zatrzymać się również w Starachowicach. Tu już w średniowieczu powstawały liczne kuźnice żelaza, zaś w XIX wieku powstał tu Zespół Wielkopiecowy. Jest on dzisiaj jednym z najwspanialszych zabytków prezentujących historię hutnictwa nie tylko w Polsce, ale w całej Europie. W Starachowicach mieści się również ciekawa placówka muzealna. To Muzeum Przyrody i Techniki.

Jest też na trasie miejscowość doskonale znana z kawałów oraz cennych zabytków. To Wąchock, w którym od 1172 roku działało opactwo cystersów. A cystersi byli dobrymi i zaradnymi gospodarzami, którzy potrafili czerpać zyski z działalności górniczej oraz prężnie rozwijającego się w okolicy hutnictwa żelaza. Wielką atrakcją Wąchocka jest też ich opactwo, wzniesione w stylu późnoromańskim, którego najcenniejszym elementem jest bazylika z XIII wieku.
Dalej trasa prowadzi przez Skarżysko-Kamienną, w którym mieści się zabytkowa huta „Rejów”, a w niej Muzeum Orła Białego. Wiedzie też ten szlak przez Szydłowiec, który jest bardzo ważnym ośrodkiem kamieniarskim. Tu również znajduje się nieco inna atrakcja, czyli Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych. W miejscowości Chlewiska zaś można podziwiać Zabytkową Hutę Żelaza, która powstała pod koniec XIX wieku i pracowała do 1940 roku. Na jej terenie w sierpniu organizowane jest Święto Żelaza i Stali.

Kuźnię wodną można podziwiać w Starej Kuźnicy, zaś we wsi Żarów zachował się średniowieczny gród znany niegdyś z handlu zbożem. W Sielpi Wielkiej czeka zaś na turystów kolejna atrakcja. To Muzeum Zagłębia Staropolskiego, w którym można ujrzeć m.in. największe w Europie koło wodne. Można tu ujrzeć również zbiór ciekawych maszyn z XIX stulecia oraz kolekcję odlewów żeliwnych.

Szlak ten kończy się w Samsonowie – niewielkiej wiosce leżącej na skraju ogromnej Puszczy Świętokrzyskiej. Tu swego czasu (od XVI wieku) funkcjonował wielki piec. W początkach XIX wieku zaś powstała tu huta „Józef”, której inicjatorem był sam Stanisław Staszic. Do dziś zachowały się tu ruiny wielkiego pieca oraz pozostałości hal przemysłowych.